ÖHDER I. ULUSLARARASI
IV. ULUSAL BİREYSEL GELİŞİM GÜNLERİ KONGRESİ

H Okumuş, H Dağ, E Uludağ, B Gerehan, E Çelik, C Boynukara

Dokuz Eylul University Faculty of Nursing

H Okumuş, H Dağ, E Uludağ, B Gerehan, E Çelik, C Boynukara

Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

Giriş:

Duygusal zeka kavramı empati yapabilme, yeni ortam ve durumlara uyum sağlayabilme, problem çözebilme, mizacını kontrol edebilme ve bağımsız davranabilme becerileriyle birlikte değerlendirilmektedir. Hemşirelerin, bakımı en etkin biçimde verebilmesi için, ne yaptığını, niçin yaptığını anlaması, hemşirelik felsefesine ve profesyonel hemşireliğe uygun bilgi, beceri ve davranışları kazanması, mesleki davranışlarını yönlendirerek nitelikli hizmet vermesini sağlayan mesleki değerlerinin farkında olması önemlidir. Hemşirelerin cinsiyetlerine göre duygusal zekâlarının bu değerlerin fakında olmalarını etkilediğini düşünmekteyiz. Ülkemizde bu konu ile ilgili hemşirelik öğrencileri ile literatürde yapılmış bir çalışma bulunmamıştır. Bu araştırma; hemşirelik öğrencilerinin cinsiyetlerine göre duygusal zekâlarının hemşirelik mesleğinin profesyonel değerleri üzerine etkisini incelemek amacıyla planlanmıştır.

Gereç ve yöntem: 

Araştırma; Şubat-Mart 2017 tarihleri arasında, bir devlet üniversitesinin Hemşirelik Fakültesinde okumakta olan 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden toplam 501 öğrenciye uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak “Öğrenci Bilgi Formu”, “Duygusal Zeka Özellik Ölçeği-Kısa Formu (DZÖÖ-KF): Ölçeği-Kısa Formu (min:20-max:140)” ve “Revize Edilen Hemşirelerin Mesleki Değerleri Ölçeği (HMDÖ-R) (min:26-max:130)” kullanılmıştır. Uygulama öncesi gerekli izinler alınmış olup, çalışma verilerinin analizinde Mann Whitney U, Kruskal Wallis, Korelasyon analizi ve Ki-Kare testi kullanılmıştır.

Bulgular:

Çalışmaya 408 kız ve 83 erkek öğrenci katılmış olup veriler cinsiyete göre normal dağılım göstermemektedir (p<0.000). Öğrencilerin yaş ortalaması 22.20 olup, %61.3’ü fakülteyi ilk sırada tercih etmiş, %69.7’si mesleği isteyerek, %45.8’i kendi kararıyla ve %40.9’u ailesinin isteğiyle seçmiştir. Öğrencilerin %84.7’si hemşirelik mesleğini sevdiğini ve %76.6’sı güçlü bulduğunu belirtmiştir.

Mesleki Değerler:

Öğrencilerin HMDÖ-R toplam puan ortalaması 107.18 (min:61-max:130) olup iyi bir değer olarak saptanmıştır. Destekleyen 3 faktör puan ortalamaları; Bakım Verme 63.28 (min:15-max:75); Profesyonellik 31.97 (min:8-max:45) ve Güven 11.93 (min:3-max:15) olarak yüksek bulunmuştur.

Öğrencilerin hemşirelik mesleği değerleri puan ortalamaları arasında kız öğrencilerde anlamlı bir fark bulunmuştur (p=0.05, U:14645). HMDÖ-R’nün Bakım Verme faktöründe kızların puan ortalamaları erkeklerinkine göre anlamlı bir şekilde yüksek olup (P=0.038, U:14489), Profesyonellik ve Güven faktörlerinde de kızların puan ortalamaları yüksek saptanmıştır.

Duygusal Zeka:

Öğrencilerin DZÖÖ-KF toplam puan ortalaması 97.80 (min:55-max:137) olup iyi bir değer olarak saptanmıştır. DZÖÖ alt boyutları puan ortalamaları (min:4-max:28); İyi Oluş 19.66, Öz Kontrol 18.39, Duygusallık 19.64, Sosyallik 19.94 olarak iyi bir değer olarak bulunmuştur. Kız (246.86) ve erkek öğrencilerin (241.81) duygusal zeka puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Kızlarda duygusallık alt boyutu puan ortalamalarına erkeklere göre daha anlamlı bulunmuştur (P=0.015, U:15202). Sosyallik ve öz kontrol alt boyutlarında erkeklerin, iyi oluş boyutunda kızların puan ortalamaları yüksek bulunurken bu fark anlamlı bulunmamıştır. Ayrıca hemşirelik öğrencilerinin HMDÖ-R ve DZÖÖ-KF puan ortalamaları arasında (p=0.000, r: .359) orta düzeyde pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır.

İncelenen Diğer Faktörler:

Hemşirelik mesleği değerleri puan ortalamaları hemşirelik mesleğini seven öğrencilerde anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur (p:0.000, U:13663). Duygusal zeka puan ortalamaları yüksek olan öğrencilerin, hemşirelik mesleğini kendi kararlarıyla seçtikleri saptanmıştır (p:0.000, X:17.631).

Sonuç:

Hemşirelik öğrencilerinin cinsiyetlerine göre duygusal zeka düzeyleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Kız öğrencilerin erkeklere göre daha duygusal olduğu bulunmuştur. Kız öğrencilerin erkeklere göre hemşirelik mesleği değerleri algı puanlarının daha yüksek olması nedeniyle, mesleki değerlere uyumlarının da güçlü olduğu saptanmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin duygusal zeka düzeyi arttıkça ve mesleklerini sevdikçe hemşirelik mesleği değerlerini algılamalarının arttığı ve bu değerlere uyumlarının güçlendiği görülmüştür. Öğrencilerin hemşirelik mesleğini seçmelerinde duygusal zekaları etkili olmaktadır.

Anahtar kelimeler: Hemşirelik, Meslek, Değerler, Profesyonellik, Algı, Cinsiyet, Duygusal Zeka